بارگیری و تخلیه کالا و همچنین عودت کانتینر به شرکت در زمان مشخص شده، یکی از مهم ترین موضوعات در حوزه حمل و نقل دریایی است که رعایت آن به شدت اهمیت دارد. گاهی به دلایل مختلفی ممکن است این موارد با تاخیر مواجه شود و کالا به موقع بارگیری یا تخلیه نشود و شما ملزم به پرداخت جریمه شوید که به آن دموراژ می‌گویند.
در این شرایط، یک وکیل کشتیرانی به کمک شما خواهد آمد تا مقصر اصلی شناخته شود و شما به اشتباه این هزینه را نپردازید. برای دریافت مشاوره رایگان، می‌توانید با شماره های زیر تماس بگیرید.
021-22034564 ☎️
021-22014140 ☎️
دموراژ چیست؟
دموراژ (demurrage) به معنای جریمه تاخیر در بارگیری یا تخلیه کالا در بندر و دیر کرد در عودت کانتینر است.
به زبان ساده تر، شرکت های حمل و نقل برای انتقال کالا، کانتینر هایی را در اختیار شما قرار می‌دهند تا از آن استفاده کنید؛ اما اگر هنگام بارگیری در بندر مبدا و یا تخلیه کالا در بندر مقصد، تاخیری به وجود بیاید و فرآیند عودت کانتینرها طبق زمان بندی از پیش تعیین شده انجام نشود، جریمه ای تحت عنوان دموراژ از طرف مقصر باید پرداخت شود.
در اکثر مواقع این هزینه باید به شرکت کشتی رانی و حمل و نقل پرداخت شود.
اما چه کسی آن را باید پرداخت کند؟ این موضوع به مقصری که باعث این تاخیر شده بستگی دارد:
- اگر صادر کننده کالا نتواند به موقع بارگیری را انجام دهد یا کالا را در زمان مناسب برساند
- اگر دریافت کننده، تخلیه کالا را با تاخیر انجام دهد.
- در موارد نادری ممکن است شرایط بندر به گونه ای باشد که فرآیند بارگیری و تخلیه به مشکل بر بخورد؛ اما در اکثر موارد، بندر مسئولیتی در قبال آن قبول نمی‌کند و طرفین قرارداد این موضوع را از قبل در قرارداد ذکر می‌کنند.
با وجود اینکه در اکثر مواقع جریمه باید به شرکت کشتیرانی پرداخت شود، در برخی از شرایط به دلیل نقص در کشتی یا دلایل مشابه یا متعدد، شرکت کشتیرانی مقصر دیرکرد خواهد بود و باید دموراژ را پرداخت نماید.
در قرارداد های حمل و نقل دریایی زمانی تحت عنوان فری تایم (free time) و لِی تایم (laytime) وجود دارد که در آن مدت زمان مجاز برای ماندن کشتی در بندر مشخص میشود. برای اطلاعات بیشتر در مورد این دو اصطلاح می‌توانید مقاله تفاوت فری تایم، لای تایم و لای دِیز در حمل و نقل دریایی را مطالعه کنید.
فرق دموراژ و دیتنشن (حق توقف)
دموراژ و دیتنشن دو اصطلاح رایج در حمل و نقل دریایی است که به دلیل شباهت هایی که با یکدیگر دارند، اغلب اشتباه گرفته میشوند؛ در این قسمت از مقاله، به بررسی فرق دموراژ و دیتنشن می‌پردازیم:
- دموراژ (Demurage) مربوط به زمانی است که کانتینرهای حاوی کالا بیشتر از زمان فری تایم در بندر بمانند.
- حق توقف (Detention) مربوط به زمانی است که تخلیه کالا را انجام داده اید اما هنوز کانتینر های خالی را به محوطه مشخص شده برای آن ها برنگردانده اید.
| ویژگی | دموراژ (Demurrage) | دیتنشن (Detention) |
| زمان شروع | بعد از پایان فری تایم و در زمان حضور کانتینر پر در بندر | بعد از خروج کانتینر پر از بندر و اتمام تخلیه کالا |
| موضوع | کانتینر پر که در بندر مانده است | کانتینر خالی که به موقع بازنگشته است |
| مکان وقوع | در محوطه بندر | اکثرا خارج از بندر |
| دلیل اعمال هزینه | جلوگیری از اشغال فضای بندر | تضمین بازگشت به موقع کانتینر |
این هزینه ها برای از بین نرفتن چرخه مصرف کانتینر ها و جلوگیری از ازدحام بنادر اعمال شده اند تا کانتینر به موقع تحویل داده شود و برای سفرهای بعدی مورد استفاده قرار گیرد.
تفاوت دموراژ کانتینر و گمرکی
در بحث حمل و نقل دریایی ممکن است به دو اصطلاح “دموراژ کانتینر” و “دموراژ گمرکی” بر خورده باشید. برای درک بهتر تفاوت این دو، در ادامه هر دو مورد را شرح خواهیم داد:
- دموراژ کانتینر: طرف حساب شما در دموراژ کانیتنر، شرکت های حمل و نقل و کشتی رانی هستند که به ازای دیرکرد در تحویل کانتینر از شما جریمه دریافت می‌کنند.
- دموراژ گمرکی: این نوع دموراژ مربوط به تاخیر شما در خروج و ترخیص کالا از بندر است و باید به گمرک پرداخت شود.
بنابراین جریمه دموراژ کانتینر بعد از پایان مهلت فری تایم پرداخت شده و هزینه ی دموراژ گمرکی بعد از پایان مهلت مجاز ترخیص کالا محاسبه میشود.
دلایل تاخیر و دموراژ در حمل و نقل دریایی
از زمان خروج کالا از انبار و تحویل آن به بندر مبدا تا تخلیه کامل آن در بندر مقصد، عوامل مختلف زیادی ممکن است فرآیندهای بارگیری و تخلیه را دچار مشکل کند که دانستن آن ها میتواند به پیش بینی و جلوگیری از پرداخت جریمه های آتی کمک کند.
در ادامه به مهم ترین عواملی که منجر به پرداخت دموراژ میشود خواهیم پرداخت:
تاخیر در بارگیری/تخلیه کالا
گاهی به دلایلی مختلفی مثل آماده نبودن کالا و طول کشیدن زمان تولید یا مشکلاتی در بسته بندی و انتقال کالا از انبار به بندر، ممکن است فرآیند بارگیری طولانی تر شود و در نتیجه مجبور به پرداخت جریمه باشید.
مشکلات بندر
برخی مواقع مشکلات مربوط به تخلیه و بارگیری، از طرف بندر رخ می‌دهد. مواردی نظیر شلوغی یا کمبود فضای ذخیره سازی کالا در بندر میتواند منجر به طولانی تر شدن تایم تخلیه و در نتیجه پرداخت دموراژ شود.
علاوه بر این ممکن است به علت کمبود تجهیزاتی مثل نبود نیروی کار کافی و یا جرثقیل مناسب و… نیز برای تخلیه و بارگیری معطل شوید. اما همانطور که بالاتر هم اشاره کردیم در اکثر مواقع، بندر مسئولیتی در قبال آن نمی‌پذیرد و باید از قبل این شرایط را پیش بینی کرده باشید.
تاخیر در زمان رسیدن کشتی به بندر
در مواردی ممکن است کشتی به دلیل مشکلات فنی یا شرایط آب و هوایی و مشکلات دیگری که در طول مسیر با آن مواجه شده است، نتواند در زمان مناسب به بندر برسد.
اگر این تاخیر به خاطر مشکلات جوی و شرایط فورس ماژور (بلایای طبیعی) در طول مسیر باشد احتمالا مسئولیت پرداخت جریمه بر گردن هیچ کس نیست.
مشکلات گمرکی
یکی دیگر از عوامل رایجی که باعث تاخیر در فرآیند بارگیری و تخلیه میشود، مشکلات گمرکی است.
اگر به هر دلیلی (مثلا ناقص بودن مدارک گمرک و یا مشکل در ترخصی کالا) کشتی نتواند بار را تخلیه کند و بیشتر از زمان فری تایم در بندر بمانید، ملزم به پرداخت دموراژ می‌شوید.
عوامل دیگر
علاوه بر موارد ذکر شده، مشکلات دیگری نظیر عدم برنامه ریزی صحیح توسط طرفین معامله و یا مشکل در آماده سازی کشتی، میتواند به پرداخت جریمه منجر شود.
دموراژ چطور محاسبه میشود؟
به طور معمول، برای کانتینر های معمولی و مخصوص (OP/FR/TK)، 10 روز اول و برای کانتینرهای یخچالی 4 روز اول به عنوان فری تایم به حساب می‌آید و هزینه دموراژ شامل آن نمی‌شود و پس از آن به ازای هر 10 روز تاخیر، نرخ آن بسته به نوع کانتینر و کالا تغییر می‌کند.
آخرین تعرفه دموراژ
قیمت ها به تومان می‌باشد؛ و همانطور که گفتیم برای کانتینر های معمولی و مخصوص 10 روز اول فری تایم به حساب می‌آید.
نرخ دموراژ برای هر 10 روز تاخیر به شرح زیر است:
| نوع کانتینر / تعداد روز تاخیر | 11-20 روز | 21-30 روز | 31-40 | بیش از 41 روز |
| کانتینر معمولی 20 فوت | 220,000 | 320,000 | 450,000 | 650,000 |
| کانتینر معمولی 40 فوت | 440,000 | 640,000 | 900,000 | 1,300,00 |
| کانتینر مخصوص 20 فوت | 440,000 | 640,000 | 900,000 | 1,300,00 |
| کانتینر مخصوص 40 فوت | 880,000 | 1,280,000 | 1,800,000 | 2,600,00 |
برای کانتینرهای یخچالی، 4 روز اول به عنوان فری تایم محاسبه میشود؛ و پس از آن، به ازای هر 10 روز نرخ جریمه تغییر خواهد کرد که در ادامه آن را شرح می‌دهیم:
| نوع کانتینر / تعداد روز تاخیر | 5-14 روز | 15-24 روز | 25-34 روز | بیش از 35 روز |
| کانتینر یخچالی 20 فوت | 660,000 | 960,000 | 1,350,000 | 1,950,000 |
| کانتینر یخچالی 40 فوت | 1,320,000 | 1,920,000 | 2,700,000 | 3,900,000 |
اقدامات لازم برای جلوگیری از دموراژ
با وجود اینکه ممکن است بروز برخی تاخیر ها از کنترل شما خارج باشد و به دلیل قصور دیگر عوامل و یا شرایط فورس ماژور (مانند بلایای طبیعی) نتوانید از بروز آن جلوگیری کنید، اما با انجام برخی از اقدامات، می‌توانید به کاهش احتمال جریمه کمک کنید.
در ادامه به برخی از پیشگیری های لازم برای جلوگیری از پرداخت دموراژ می‌پردازیم:
برنامه ریزی مناسب
بهترین اقدامی که می‌توانید برای جلوگیری از هزینه های دموراژ انجام دهید این است که از قبل مشکلات احتمالی را پیش بینی کرده و سعی کنید قبل از بروز، آن را حل کنید. همچنین مطمئن شوید که آماده سازی کالا و دیگر فرآیندهای مربوط به هرکدام در زمان خودش انجام شود.
آماده سازی مدارک و مستندات
یکی از شایع ترین عواملی که موجب تاخیر در عودت کانتینر میشود این است که مستندات لازم برای گمرک و ترخیص کالا از قبل آماده نشده اند یا مشکلاتی در خصوص آن‌ها وجود دارد
برای جلوگیری از چنین مشکلاتی حتما مدارک و مستندات لازم را از قبل در دسترس داشته باشید.
استفاده از متخصصان حمل و نقل
برای ترخیص و حمل و نقل کالا از شرکت های متخصص در این زمینه کمک بگیرید تا فرآیندهای انتقال بدون پیچیدگی و معطلی پیش برود.
ارتباط موثر
سعی کنید با همه ی افراد درگیر در این فرآیند ارتباط مناسبی داشته باشید تا به خوبی با هم هماهنگ شوید و مراحل رو بدون مشکل پیش ببرید.
هنر مذاکره
هنگام بستن قرارداد حمل و نقل دریایی سعی کنید تا حد ممکن فری تایم مشخص شده را افزایش دهید.
استفاده از SOC به جای COC
اگر حجم صادرات و واردات شما بالا است و سرمایه اولیه مناسبی دارید بهتر است که به جای استفاده از کانتینرهای اجاره ای و قرارداد برای هر حمل و نقل دریایی (COC) از کانتینر های متعلق به خود استفاده کنید (SOC) تا هزینه های مربوط به دموراژ، حق توقف و… کاهش یابد.
البته استفاده از SOC نیز معایب خود را دارد و باید قبل از تصمیم گیری تمام جوانب را در نظر بگیرید.
نقش وکیل دموراژ در حمل و نقل دریایی
معمولا وقتی بارگیری و تخلیه کالا و سپس عودت کانتینر با تاخیر مواجه میشود، شرکت های حمل و نقل درخواست پرداخت دموراژ می‌کنند.
وجود یک وکیل دموراژ مجرب در این زمینه میتواند در کاهش مبالغ جریمه هایی که به علت اتفاقات غیر منتظره و یا قصور دیگر عوامل ایجاد شده است نقش مهمی ایفا کند.
برای مثال ممکن است بارگیری به علت آماده نبودن کشتی با تاخیر انجام شود و در نتیجه رسیدن کشتی به بندر مقصد و عودت کانتینر به شرکت، طبق زمان مشخص شده انجام نشود اما شرکت حمل و نقل از شما تقاضای دموراژ کند؛ و یا شرکت وارد کننده ای به علت مشکلات مالی یا کامل نبودن مدارک گمرکی لازم نتواند در زمان مقرر کالا را ترخیص کند.
در اینجا وکیل دموراژ کشتی گروه حقوقی اقبالی به کمک شما می‌آید و ثابت می‌کند که بخشی از این تاخیر به دلیل کم کاری عوامل گمرکی اتفاق افتاده و شما نسبت به آن کنترلی نداشتید
و یا در مورد پرونده اول با ارائه مدارک و مستندات لازم نظیر گزارش بندر، لاگ بوگ کشتی و… اثبات می‌کند که خود شرکت کشتی رانی در این تاخیر مقصر بوده است.
در نتیجه مشورت با یک وکیل دموراژ متخصص، میتواند پرداخت هزینه های دموراژ را برای شما کاهش دهد.
سخن آخر
در این مقاله با دموراژ و تعرفه آن در سال 1404، شرایط ایجاد و اقدامات لازم برای پیشیگیری از آن آشنا شدید.
با این حال اگر درگیر جریمه ی دموراژ شدید و یا در قراردادهای حمل و نقل دریایی به مشکل برخوردید نگران نباشید. مشاوره با یک وکیل دموراژ کشتی مجرب در این زمینه میتواند شما را از پرداخت هزینه های ناعادلانه معاف کند.
آیا ایام تعطیل رسمی در بازه فری تایم نیز مشمول محاسبه خسارت میگردند؟
در اغلب موارد، بله. ایام تعطیل رسمی معمولا در محاسبه فری تایم و دموراژ جزو روز های قابل احتساب در نظر گرفته میشوند، مگر آنکه در مفاد قرارداد به صراحت خلاف آن قید شده باشد.
در صورتی که تأخیر به دلیل قصور شرکت کشتیرانی باشد، آیا همچنان ملزم به پرداخت دموراژ هستم؟
الزاما اینگونه نیست. اگر بتوانید اثبات کنید که تاخیر ناشی از قصور یا عملکرد ناصحیح شرکت کشتیرانی بوده است، امکان معافیت از پرداخت دموراژ وجود دارد. در این زمینه، بهره گیری از مشاوره حقوقی وکیل متخصص در امور دموراژ میتواند موثر باشد.
نقش فورس ماژور در پرونده های دموراژ چقدر است؟
در صورتی که بتوانید اثبات کنید که تاخیر ایجاد شده ناشی از عوامل خارج از کنترل طرفین، مانند بلایای طبیعی، اعتصابات، یا اختلالات بندری غیر قابل پیش بینی بوده است، امکان حذف یا کاهش مبلغ دموراژ وجود دارد؛ ولی باید حتماً مستندات کافی داشته باشید.
آغاز محاسبه فریتایم از چه زمانی است؟ از زمان ورود کشتی یا تخلیه کالا؟
به طور معمول، فری تایم از زمان در اختیار گرفتن کانتینر توسط گیرنده یا رسیدن کانتینر به بندر مقصد شروع میشود. با این حال، زمان دقیق شروع فری تایم در قرارداد تعیین شده و لازم است مفاد قرارداد به دقت بررسی گردد.
