اعتیاد، تنها یک بیماری فردی نیست؛ گاهی یک زندگی یا خانواده را آلوده میکند. اگر اعتیاد همسرتان به حدی رسیده که سلامت جسم و روانتان را تهدید میکند، قانون در برابر این رنج شما سکوت نمیکند. شما حق انتخاب دارید، حتی اگر حق طلاق با شما نباشد.
در این مقاله از گروه حقوقی اقبالی، به زبان ساده و روشن، شرایط و مراحل طلاق از شوهر معتاد را بررسی میکنیم تا بتوانید آگاهانه و با قدرت برای آیندهای بهتر تصمیم بگیرید. اگر به کمک نیاز دارید، مشاوره با یک وکیل طلاق حرفهای راه را برایتان روشن خواهد کرد.
شرایط طلاق از شوهر معتاد
اگر هنگام عقد، حق طلاق به زن داده نشده باشد، این حق به طور پیش فرض با مرد است. در این صورت، زن نمیتواند به راحتی درخواست طلاق بدهد؛ مگر اینکه قانون برای او استثنایی قائل شده باشد.
یکی از این استثنائات که زن را برای طلاق گرفتن محق میکند، عُسر و حَرَج است که مصادیق مختلفی دارد. عسر و حرج شرایطی است که در آن، زندگی برای زن سخت و طاقت فرسا میشود.

طبق ماده 1130 قانون مدنی، اعتیاد مرد به مواد مخدر، یکی از مصادیق عسر و حرج زوجه است و به زن این حق را میدهد که برای طلاق گرفتن اقدام کند.
(اصلاحی 1370/8/14)- در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی میتواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند. چنانچه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود، دادگاه میتواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده میشود.
تبصره (الحاقی 1381/4/29 مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام)- عسر و حرج موضوع این ماده عبارت است از به وجود آمدن وضعیتی که ادامهی زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد و موارد ذیل در صورت احراز توسط دادگاه صالح از مصادیق عسر و حرج محسوب میگردد:
1- ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت شش ماه متوالی و یا نه ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه.
2- اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلا وی به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است.
3- محکومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر.
4- ضرب و شتم یا هرگونه سوءرفتار مستمر زوج که عرفاً با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد.
5- ابتلای زوج به بیماریهای صعبالعلاج روانی یا ساری یا هر عارضهی صعبالعلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید.موارد مندرج در این ماده مانع از آن نیست که دادگاه در سایر مواردی که عسر و حرج زن در دادگاه احراز شود، حکم طلاق صادر نماید.
نکته ای که در این مورد باید در نظر داشته باشید، این است که صرف اعتیاد شوهر، حق طلاق به زن داده نمیشود و باید برخی از شرایط زیر اتفاق افتاده باشد تا دادگاه رای را به نفع شما صادر کند:
- اعتیاد به مواد مخدر را اثبات کنید.
- به دلیل اعتیاد مرد اخلالی در زندگی به وجود آمده باشد مثلا نفقه ندهد، بیکار شده باشد و…
- اعتیاد موجب خشونت علیه شما و فرزندانتان باشد.
- علی رغم توصیه دادگاه به ترک، از آن امتناع کند. (مقاومت در برابر ترک)
آیا هر اعتیادی منجر به طلاق خواهد شد؟
دادگاه بیشتر از آن که به نوع اعتیاد و به طور کلی معتاد بودن یا نبودن مرد توجه کند، به میزان اعتیاد و تاثیرات آن بر زندگی اهمیت قائل است؛ چه شیشه و هروئین باشد، چه تریاک و قرص روانگردان و حتی مشروبات الکلی.
البته این نکته بدیهی است که هر چه مواد مخدر مصرفی خطرناک تر باشد، احتمال موفقیت شما در پرونده و گرفتن حکم طلاق آسان تر خواهد شد.

مراحل طلاق از شوهر معتاد
مهم ترین سوالی که در خصوص پرونده های طلاق مطرح میشود، این است که «نحوه طلاق گرفتن از شوهر معتاد به چه صورتی است؟» در پاسخ به این سوال باید این نکته را مطرح کنیم که به طور کلی، اقدامات و مراحل طلاق از شوهر معتاد تفاوت زیادی با انواع دیگر طلاق ندارد.
برای این منظور، شما باید پس از جمع آوری مدارکی که پایین تر به آن اشاره میکنیم، به نزدیک ترین دفتر خدمات قضایی شهرتان مراجعه کنید و یک دادخواست طلاق در سامانه عدل ایران (سامانه ثنا) به ثبت برسانید؛ سپس از همان سامانه برای شما ابلاغیه ای در خصوص زمان مراجعه به دادگاه ارسال خواهد شد.
شما باید در زمان مقرر شده به دادگاه مراجعه کنید و ادله خود را برای طلاق به دلیل اعتیاد و اثبات ادعای خود مطرح کنید. دادگاه پس از بررسی موضوع و گرفتن آزمایش از مرد، در نهایت حکم طلاق به استناد عسر و حرج زن را صادر میکند. در مرحله آخر، 3 ماه پس از گواهی عدم سازش زمان دارید تا به دفترخانه ثبت اسناد مراجعه کنید تا صیغه طلاق بین شما خوانده شود.

همانطور که در تصویر بالا نیز دیدید، تفاوت اصلی به مدارک اثبات اعتیاد در جریان دادرسی مربوط میشود.
نکته حقوقی از زبان وکیل: در خصوص مواردی مثل مهریه، نفقه و … باید بدانید که در صورت اثبات عسر و حرج مهریه به طور کامل به شما تعلق میگیرد و برای نفقه نیز اگر اثبات کنید که شوهر در طول زندگی مشترک به دلیل اعتیاد در پرداخت نفقه کوتاهی کرده است، میتوانید نفقه معوقه را نیز مطالبه کنید.
برای حضانت فرزندان نیز در صورت اثبات اعتیاد و مضر بودن آن برای امنیت فرزندان، احتمال گرفتن حضانت بالا است؛ در این شرایط، وجود وکیل در گرفتن حق حضانت فرزند بسیار کمک کننده است.
مدارک لازم برای طلاق از شوهر معتاد
از دیگر سوالات متداول در این زمینه، این است که «برای طلاق از شوهر معتاد چه مدارکی لازم است؟» در ادامه تمام موارد مورد نیاز را بررسی میکنیم:
- مدارک هویتی زوجین
- سند ازدواج و عقدنامه
- مدارکی برای اثبات اعتیاد (آزمایش، شهادت شهود و…)
- مدارکی برای اثبات خشونت خانگی (در صورت وجود)
شیوه اثبات اعتیاد برای طلاق
همان طور که بالاتر نیز به آن اشاره کردیم، یکی از اصلی ترین ارکان طلاق از شوهر معتاد، اثبات اعتیاد اوست. به طور معمول خود دادگاه دستور آزمایش اعتیاد مینویسد تا ادعای شما بررسی شود اما اگر خودتان نیز مدرک قابل استنادی ارائه دهید، فرآیند سریع تر پیش میرود.
برای اثبات اعتیاد میتوانید از موارد زیر استفاده کنید:
- فیلم یا عکس از نشانه های اعتیاد
- گزارش مربوط به خشونت خانگی مرتبط با اعتیاد شوهر
- شهادت اطرافیان (به عنوان مدرک کمکی)
- اگر سابقه کیفری حمل و یا خرید و و فروش مواد مخدر دارد
در این شرایط وجود یک وکیل خانواده مجرب در اثبات عسر و حرج و اختلال در زندگی به دلیل اعتیاد مرد بسیار کمک کننده است. گروه حقوقی اقبالی، شما را در این فرآیند همراهی میکند.
طلاق از شوهر معتاد چقدر طول میکشد؟
این که طلاق از شوهر معتاد چقدر طول میکشد به عوامل مختلفی از جمله میزان همکاری مرد، محکمه پسند بودن مدارک شما، شلوغی دادگاه ها و… بستگی دارد و نمیتوان برای آن زمان مشخصی تعیین کرد. برای مثال ممکن است مرد کلا در جلسات دادگاه حضور پیدا نکند و در روند پرونده اختلال ایجاد کند.

طلاق غیابی از شوهر معتاد
گاهی ممکن است شوهر به دلیل اعتیاد خود از خانه فرار کند و یا برای جلوگیری از طلاق در جایی پنهان شود. در این شرایط نیز زن میتواند با ارائه مدارک و دلایل مرتبط با اثبات اعتیاد و ترک زندگی، نسبت به طلاق غیابی اقدام نماید.
نکته ی مهم در این زمینه، این است که پس از صدور رای طلاق غیابی از شوهر معتاد، او به مدت 20 روز مهلت دارد تا نسبت به این حکم اعتراض کند؛ پس از گذشت بیست روز، حکم طلاق قطعی میشود و زن حتی بدون حضور مرد نیز میتواند به دفترخانه مراجعه کرده و صیغه طلاق را جاری سازد.
نتیجه گیری
در نهایت، طلاق از شوهر معتاد، تصمیمی دشوار اما گاه ضروری برای حفظ سلامت روان و امنیت خود و فرزندانتان است. اگر احساس میکنید شرایط شما مشمول عسر و حرج است، منتظر بدتر شدن اوضاع نمانید. هر روزی که زودتر اقدام کنید، یک گام به سمت زندگی سالم و امن نزدیکتر خواهید بود.
اگر شک دارید و نمیدانید از کجا شروع کنید، مشاوره با وکیل پایه یک دادگستری میتواند در این راه کمک کننده باشد.
021-22014140 ☎️
021-22034564 ☎️
طلاق از شوهر معتاد در چه صورتی میتواند غیابی انجام شود؟
زمانی که شوهر به طور مکرر از دادگاه فرار کند یا محل اقامتش مشخص نباشد.
اگر همسرم اعتیاد داشته باشد اما رفتار خشونت آمیزی نداشته باشد، آیا باز هم میتوانم تقاضای طلاق دهم؟
بله، حتی بدون خشونت فیزیکی، اگر اعتیاد باعث اختلال در زندگی مشترک (مانند عدم پرداخت نفقه، بیکاری طولانی یا رفتارهای غیر قابل تحمل) شود، می توانید با استناد به عسر و حرج درخواست طلاق دهید.
آیا میتوانم قبل از شروع پرونده طلاق از شوهر معتاد، برای امنیت خودم از دادگاه درخواست حکم دوری او را بگیرم؟
می توانید قبل از شروع پرونده طلاق، با ارائه مدارک اولیه از دادگاه درخواست “دستور موقت برای منع مزاحمت” یا “حکم عدم امکان زندگی مشترک” را بگیرید
اگر همسرم به مشروبات الکلی اعتیاد داشته باشد ولی مواد مخدر مصرف نکند، آیا باز هم شامل عسر و حرج میشود؟
بله، طبق تبصره 2 ماده 1130، اعتیاد به مشروبات الکلی که زندگی خانوادگی را مختل کند نیز از مصادیق عسر و حرج محسوب می شود.