فرض کنید شما و دیگر وراث، تصمیم گرفتید خانه ی پدری را بفروشید تا سهم هر یک از وراث پرداخت شود. همه وراث موافق این موضوع هستند، به جز یک نفر. یکی از برادران شما، به شدت با فروش خانه مخالفت می‌کند و معتقد است که این خانه باید به عنوان یک یادگار خانوادگی حفظ شود.
اکنون، شما با نوعی از دعاوی ارث و میراث رو به رو هستید: چطور می‌توانید این اختلاف را حل کنید و به درستی اموال را تقسیم کنید؟
در ادامه، به بررسی این موضوع و دیگر مشکلات مشابه در زمینه عدم همکاری وراث در تقسیم ارث می‌پردازیم.
عمده دلایل عدم همکاری وراث برای فروش یا تقسیم ترکه چیست؟
چرا گاهی افراد در انحصار وراثت و تقسیم ارث همکاری نمی‌کنند؟ در این بخش از مقاله گروه حقوقی اقبالی به دلایل عدم همکاری وراث می‌پردازیم:
اختلافات خانوادگی
این امکان وجود دارد که قبل از مرگ متوفی یا بعد از فوت او، ورثه با هم مشکلات شخصی و خانوادگی داشته باشند و همین، موجب ناسازگاری و لجبازی در مراحل تقسیم ارث شود؛ حتی در مواردی ممکن است شخص به نشانه ی عدم همکاری در صدد کنترل اموال اقداماتی انجام دهد.
عدم آگاهی از قوانین
در شرایطی ممکن است افراد به دلیل عدم آگاهی از قوانین تقسیم ترکه همکاری لازم را نداشته باشند و دچار اختلاف شوند. برای مثال اگر فردی نداند که فرد متوفی تنها در مورد 1/3 اموال خود حق وصیت دارد، ممکن است در نحوه تقسیم اموال همکاری لازم را نداشته باشد.
اختلاف نظر در نحوه تقسیم ارث
گاهی این احتمال وجود دارد که افراد نه به دلیل خصومت شخصی و خانوادگی، بلکه به دلایل دیگری در مورد تقسیم ارث با دیگران توافق نظر نداشته باشد. برای مثال، ممکن است همه ی وراث قصد فروش خانه پدری را داشته باشند، اما یکی از وراث به دلیل زنده نگه داشتن خاطرات و دلایل دیگر با این تصمیم مخالفت کند.
خارج از کشور بودن یا غیاب یکی از وراث
در شرایطی نیز ممکن است یکی از وراث به دلیل بیماری یا مقیم خارج از کشور بودن نتواند در فرآیند تقسیم ارث همکاری لازم را داشته باشد.
اکنون که با دلایل رایج عدم همکاری وراث آشنا شدید، خوب است این نکته را نیز بدانید که این اختلاف ممکن است در 2 حالت اتفاق بیفتد:
- عدم همکاری وراث در انحصار وراثت
- عدم همکاری وراث در تقسیم ارث
این دو مورد از شرایط متفاوتی برخوردارند که در ادامه هر یک را جداگانه بررسی می‌کنیم.
عدم همکاری وراث در انحصار وراثت به چه معناست؟
انحصار وراثت، یعنی ورثه از دادگاه (شورای حل اختلاف) گواهی بگیرند تا مشخص شود چه کسانی از متوفی ارث می‌برند و سهم هر یک چقدر است. بدون گواهی انحصار وراثت نمی‌توان نسبت به مال ورثه ای اقدام قانونی (فروش، سند زدن و…) انجام داد.
اگر یکی از وراث برای انحصار وراثت نیاید چه باید کرد؟
هر یک از ورثه به تنهایی میتواند درخواست انحصار وراثت دهد و نیازی به رضایت و امضای تمام وراث نیست. حتی شخص ثالثی خارج از وراث، که به نحوی از ارثیه ذی نفع باشد، مانند طلبکار متوفی نیز میتواند درخواست انحصار وراثت را مطرح کند.
عدم همکاری وراث در تقسیم ارث به چه معناست؟
همانطور که دیدید، برای انحصار وراثت نیازی به رضایت تمام وراث نیست؛ اما در مورد تقسیم ارث اوضاع متفاوت است. در صورت عدم همکاری وراث در تقسیم ارث، فرآیند ها پیچیده‌تر و طولانی‌تر از حالت عادی خواهد شد. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم ابتدا قبل از هر اقدام قانونی، تلاش کنید تا با مذاکره مسالمت آمیز اختلافات بین خود را حل و فصل کنید.
اگر این عدم همکاری وراث در تقسیم ارث همچنان ادامه داشت، با همکاری یک وکیل حقوقی متخصص در این زمینه، مشورت کنید. وجود یک وکیل مجرب که سریع ترین راه حل قانونی هر موقعیت را می‌داند، در پیشبرد هر چه سریع تر فرآیند تقسیم ارث، موثر است.
021-22014140 ☎️
در ادامه، به رایج ترین اختلافات ناشی از عدم همکاری وراث در تقسیم ارث می‌پردازیم و برای هر یک از آن ها راه حل مناسب ارائه می‌دهیم.
در صورت اختلاف بر سر میزان سهم‌الارث، چه باید کرد؟
اگر تمام ورثه، در مورد فروش اموال به توافق رسیده باشند، و عدم همکاری وراث در تقسیم ارث، مربوط به سهم هر یک از آن ها باشد، بهترین کار چیست؟
پاسخ وکیل: پیشنهاد می‌کنیم در این شرایط درخواست تقسیم ترکه مطرح کنید تا دادگاه سهم دقیق هر یک را مشخص، و پس از فروش و مزایده اموال، سهم هر یک را پرداخت کند.
اگر یکی از وراث حاضر به فروش نباشد؟
حال اگر در مورد سهم هر یک از افراد سهیم در ارث به توافق رسیده باشیم اما یکی از وراث نخواهد سهمش را بفروشد چه کنیم؟
پاسخ وکیل: اگر ورثه ای که در فروش همکاری ندارد، آن را به تصرف خود در نیاورده باشد، درخواست افراز می‌دهید؛ سپس دادگاه بر اساس شرایط ملک شما (قابل افراز بودن یا غیرقابل افراز بودن آن) تصمیم می‌گیرد. اگر ملک قابل افراز بود، دادگاه آن را بین وراث تقسیم می‌کند، و اگر ملک مورد نظر تفکیک پذیر نباشد، با مزایده به فروش می‌رسد و سهم هر یک از ورقه داده میشود.
اگر یکی از وراث در ملک نشسته باشد چه اقدامی انجام دهیم؟
در بخش قبلی، خواندیم که اگر کسی از ورثه ملک را به تصرف خود در نیاورده بود چه کاری باید انجام دهیم. در این بخش از مقاله، می‌خواهیم بدانیم که اگر یکی از وراث در ملک نشسته باشد و یا به هرگونه ی دیگری کل ملک را تصرف کرده باشد (مثلا اجاره داده باشد) چه باید بکنیم؟
پاسخ وکیل: در این صورت شما ابتدا باید دادخواست خلع ید ملک مشاع مطرح کنید تا دادگاه ملک را تخلیه کند، و سپس نسبت به افراز و فروش آن اقدام نمایید.
برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، می‌توانید مقاله “خلع ید ملک ورثه ای چقدر زمان میبرد؟” را مطالعه کنید.
اگر یکی از وراث تقسیم نامه را امضا نکند چه اتفاقی خواهد افتاد؟
اگر همه ی وراث در خصوص نحوه ی تقسیم اموال و فروش آن ها به توافق رسیده باشند و در این راستا تقسیم نامه ای تنظیم کرده باشند، اما یکی از وراث تقسیم نامه را امضا نکند راهکار چیست؟ آیا آن تقسیم نامه اعتبار دارد؟
پاسخ وکیل: تا زمانی که تمامی وراث، تقسیم نامه را امضا نکنند، آن تقسیم نامه اعتبار حقوقی نخواهد داشت؛ در چنین شرایطی، باید برای تقسیم ترکه توسط دادگاه اقدام نمایید.
اگر یکی از وراث وصیت را قبول نکند؟
اگر عدم همکاری وراث در تقسیم ارث، به این دلیل باشد که یکی از آن ها در مورد اصل یا جعلی بودن وصیت نامه تردیدی داشته باشد چه باید کرد؟
پاسخ وکیل: در چنین شرایطی، فرد میتواند به دادگاه اعتراض کند و دادگاه با بررسی دقیق وصیت نامه در مورد آن تصمیم می‌گیرد. وصیت نامه های رسمی که در دفتر اسناد به ثبت رسیده اند، در اغلب موارد معتبر است؛ اما در مورد وصیت نامه های دست نویس، این امکان نیز وجود دارد که دادگاه به ابطال آن رای دهد.
اگر مال منقول در اختیار یکی از وراث باشد چه کنیم؟
فرض کنید یکی از وراث، ماشین ارثی را تصرف کرده و به دیگران اجازه ی استفاده از آن را نمی‌دهد؛ در این شرایط چه باید بکنید؟
پاسخ وکیل: از آن جایی که دعاوی خلع ید، مختص به اموال غیر منقول است، اگر مال منقولی از متوفی به تصرف کسی در آمده باشد، شما باید درخواست مطالبه سهم الارث دهید.
اگر یکی از وراث خارج از کشور باشد، تقسیم ارث چگونه انجام میشود؟
سوال آخر در خصوص مواردی است که یکی از وراث، مقیم خارج است؛ در این شرایط تقسیم ارث چگونه انجام میشود؟
پاسخ وکیل: همان طور که قبلا نیز به آن اشاره کردیم، برای تقسیم ترکه تصمیم یکی از وراث کافی است؛ در این شرایط، اگر یکی از ورثه خارج از کشور باشد، میتواند از به فردی در داخل ایران وکالت دهد.
و در صورتی که به دلیل عدم همکاری از این کار امتناع کند نیز، دادگاه نسبت به تقسیم ترکه اقدام می‌نماید.در مورد فروش ملک، در صورت رضایت داشتن، میتواند از طریق کنسولگری ایران در کشور محل اقامتش به فردی در ایران وکالت فروش دهد؛ در صورتی که برای فروش رضایت نداشته باشد، دیگر وراث می‌توانند با درخواست افراز و فروش ملک مشاعی، از طریق دادگاه اقدام نمایند.
علاوه بر این، اگر خود شما یکی از وراثی هستید که در خارج از کشور اقامت دارید، و دیگر ورثه سعی در بالا کشیدن سهم الارث شما داشته باشند، می‌توانید از یک وکیل ارث و میراث کمک بگیرید.
سخن آخر
در این مقاله تلاش کردیم به رایج ترین چالش های مربوط به عدم همکاری وراث در تقسیم ارث و راهکار های قانونی هر کدام پاسخ دهیم.
با این حال، همانطور که در مقاله نیز خواندید، هر پرونده شرایط خاص خود را دارد و راه حلی که برای یک فرد مناسب است، ممکن است برای دیگری کارساز نباشد. بنابراین، پیش از هرگونه اقدام قانونی، توصیه می‌کنیم حتما با یک وکیل حقوقی متخصص مشورت کنید.
021-22014140 ☎️
021-22034564 ☎️
اگر تجربه ی مشابه یا سوالی در این زمینه دارید، در بخش نظرات آن را با ما به اشتراک بگذارید.
آیا می‌توان بدون مراجعه به دادگاه، توافقی بین وراث انجام داد که رسمیت داشته باشد؟
بله، اگر تمام وراث در مورد نحوه تقسیم ارث توافق داشته باشند، می‌توانند با حضور در دفتر اسناد رسمی و تنظیم یک تقسیم نامه رسمی، توافق را قانونی کنند. اما اگر یکی از افراد امضا نکند، آن تقسیم‌نامه اعتبار ندارد.
اگر یکی از وراث، وکالت نامه ای از متوفی داشته باشد، آیا میتواند به تنهایی اقدام به فروش اموال کند؟
خیر، وکالت پس از فوت باطل میشود. افراد با داشتن وکالتنامه پیشین، پس از فوت موکل حق دخل و تصرف در اموال را ندارند.
آیا هزینه های مربوط به رسیدگی قضایی به تقسیم ارث بین همه وراث تقسیم میشود؟
در اغلب موارد، شخصی که طرح دعوا کرده ابتدا هزینه ها را میپردازد، اما پس از صدور حکم، امکان مطالبه ی سهم از دیگر وراث بر اساس نسبت سهم الارث هر یک از افراد وجود دارد.
