دریاها بخش اعظمی از سطح جهان را تشکیل میدهند و از همین رو، حمل و نقل دریایی به یکی از مهم ترین قطب های تجارت و بازرگانی تبدیل شده است. به دلیل اهمیت بالای این حوزه در سطح بین المللی و نیاز به نظم و توافق جهانی در حوزه کشتیرانی و دریانوردی، شاخه ای تخصصی تحت عنوان حقوق دریاها (حقوق کشتیرانی) شکل گرفت. این شاخه شامل مجموعه ای از قوانین مرتبط با تجارت دریایی، تردد کشتی ها، حقوق ملوانان، قراردادهای حمل کالا، بیمه های دریایی و… میباشد.
همچنین، دعاوی حمل و نقل دریایی از جمله پیچیده ترین شاخه های حقوقی است که به دانش تخصصی در زمینه قرارداد های بین المللی، بیمه های دریایی و مقررات کشتیرانی نیاز دارد؛ متاسفانه این حوزه هنوز در ایران به طور کامل توسعه نیافته است، و دسترسی به وکلای متخصص در این زمینه بسیار محدود است.
در همین راستا، پریسا اقبالی، به عنوان یکی از وکلای مجرب گروه حقوقی اقبالی، از معدود افرادی است که به طور حرفه ای در حوزه کشتیرانی و حقوق دریایی در ایران فعالیت میکند. برای دریافت مشاوره تخصصی و اطلاعات بیشتر، میتوانید با شماره 02122014140 تماس بگیرید.
وکیل کشتیرانی کیست و چه خدماتی ارائه میدهد؟
وکیل حقوق دریایی به تمام دعاوی و اختلافاتی که در دریا، اقیانوس و آب های آزاد اتفاق میافتد رسیدگی میکند؛ مسائلی از جمله رسیدگی به مشکلات حقوقی مربوط به بازرگانی در دریا، تصادف کشتی ها، دعاوی مربوط به کالا، بیمه دریایی، آلودگی محیط زیست، قراردادهای دریایی و…

به طور کلی فعالیت های یک وکیل متخصص در امور کشتیرانی به سه حوزه اصلی که در ادامه اشاره میکنیم قابل تقسیم است:
- به عنوان مشاور حقوقی در هنگام نوشتن قراردادهای دریایی
- دفاع از موکل در دادگاه های قضایی مرتبط با دعاوی دریایی
- نقش میانجی گری و داوری در اختلافات جزئی ناشی از قراردادهای حمل و نقل دریایی
چه افرادی به وکیل کشتیرانی نیاز دارند؟
تمامی افراد و شرکت های مرتبط به دریا و حمل و نقل دریایی، به مشاوره حقوقی با وکیل کشتیرانی نیاز پیدا میکنند؛ که شامل:
- شرکت های حمل و نقل
- صاحبان کشتی
- ملوانان و کارگران دریایی
- مسئول بندر
- شرکت های بیمه
- تمامی افراد درگیر در قرارداد های دریایی
معرفی رایج ترین دعاوی حمل و نقل دریایی
حوزه فعالیت وکیل کشتیرانی، طیف گسترده ای از پرونده های مرتبط با حقوق دریایی را شامل میشود. در ادامه به رایج ترین دعاوی حمل و نقل دریایی میپردازیم:

1- تنظیم و بررسی قرارداد های دریایی
هر گونه همکاری که در حوزه دریا رخ میدهد به قرارداد نیاز دارد؛ از قرارداد های اجاره کشتی و بارنامه حمل کالا گرفته تا قراردادهای بین خریدار و فروشنده و حتی قراردادهای ساخت کشتی.
برای جلوگیری از اختلافات احتمالی آتی در این قراردادها، وکیل حمل و نقل دریایی آن را به گونه ای تنظیم میکند که حقوق طرفین به طور کامل حفظ شود.
2- اختلافات قرارداد های چارتر پارتی
چارتر پارتی قراردادی است که بر اساس آن کل یا بخشی از کشتی اجاره داده میشود. گاهی ممکن است به دلیل تاخیر در زمان تحویل و یا پرداخت هزینه طرفین قرارداد دچار اختلاف شود؛ در این شرایط مشورت با یک وکیل کشتیرانی مجرب میتواند به رفع اختلافات کمک کند.
3- مسئولیت در خسارات کالا
ممکن است در طول حمل و نقل دریایی، کالا یا کانتینر آسیب ببیند، گم شود و یا از بین برود. در این شرایط وکیل کشیرانی وارد ماجرا میشود و به بررسی مقصر و پیگیری خسارت میپردازد.
4- تصادف کشتی ها
یکی دیگر از پرونده های رایج در حوزه کشتیرانی، برخورد دو کشتی با یکدیگر و یا با اسکله است.
از آن جایی که از تصادفات ممکن است آسیب های جانی و مالی وارد کند، وجود یک وکیل حمل و نقل دریایی بسیار ضروری است.

5- تاخیر در تحویل کالا و هزینه های دموراژ
گاهی کشتی ها و طرفین قرارداد به دلایل مختلفی مانند مشکلات گمرکی، نقص مدارک، تاخیر در بارگیری و تخلیه و… نمیتوانند در تاریخ معین شده بار را تحویل دهند و کانتینر ها را به شرکت کشتیرانی بازگردانند. در این شرایط فرد مقصر مسئول پرداخت جریمه ای با عنوان دموراژ خواهد بود. مشخص کردن این که چه کسی مسئول پرداخت این جریمه است، از رایج ترین دعاوی مرتبط با حوزه حمل و نقل دریایی است.
6- مسائل توقیف کشتی
این دعاوی مربوط به زمانی است که یک کشتی به دلیل عدم پرداخت بدهی و یا وجود شاکی علیه آن، توقیف میشود.
همراهی یک وکیل کشتیرانی در رفع این توقیف و دفاع از حقوق مالک کشتی بسیار کمک کننده است.
7- دعاوی مرتبط با بیمه بار و کشتی
این دعاوی مربوط به زمانی است که کالا دچار آسیب میشود، اما بیمه کننده و شرکت بیمه در مورد جبران خسارت و میزان پرداخت هزینه دچار اختلاف میشوند.
8- تخلفات در حوزه حمل و نقل دریایی
در مواردی ممکن است موضوعات حوزه کشتیرانی با حوزه کیفری ادغام شود؛ تخلفاتی مانند دزدی دریایی که در آن، کشتی مورد حمله قرار میگیرد از جدی ترین مسائل مرتبط با دعاوی حمل و نقل دریایی است.
9- دعاوی مرتبط با آلودگی زیست محیطی
قوانین زیادی در خصوص جلوگیری از آلودگی زیست محیطی وجود دارد که در صورت رعایت نکردن آن، فرد مقصد مجبور به پرداخت جریمه خواهد شد. تخلیه زباله های شیمیایی و نشتی نفت دو مورد از مهم ترین مواردی است که باید هنگام کشتیرانی به آن توجه داشته باشید.
وکیل کشتیرانی باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
به دلیل پیچیدگی و تخصصی بودن حوزه دعاوی حمل و نقل دریایی، وکالت در این حوزه از چالش های بیشتری نسبت به دیگر شاخه های حقوقی برخوردار است.

یک وکیل حقوق دریایی باید از ویژگی های زیر برخوردار باشد:
- از آن جایی که درصد بالایی از حمل و نقل های دریایی بین المللی است، وکیل کشتیرانی مجرب باید هم با قوانین داخلی کشور ها را و هم توافق نامه های بین المللی مانند کنوانسیون ها آشنایی کامل داشته باشد.
- توانایی مذاکره و دفاع حقوقی
- مهارت بالا در حل مسئله و مشکل
- توانایی کار با اطلاعات پیچیده حقوقی و فنی
کلام آخر
همانطور که دیدید، به دلیل تخصصی بودن دعاوی حمل و نقل دریایی و پیچیدگی های حقوقی، همراهی یک وکیل کشتیرانی مجرب میتواند از حقوق شما در برابر چالش های قراردادی، دعاوی بین المللی، اختلاف با شرکت های بیمه و مسائل فنی و حقوقی دیگر محافظت کند.
اگر همچنان سوالی در حوزه کشتیرانی دارید، میتوانید آن را در بخش نظرات مطرح کنید و یا با شماره 021-22034564 تماس بگیرید.