اگر تاجری هستید که به دنبال کاهش هزینه های واردات و صادرات محصولات خود هستید، خواندن این مقاله را از دست ندهید. از سال ها پیش، کشور ها تصمیم گرفتند با کاهش موانع موجود در راه تجارت، برخی از مناطق کشور را تحت عنوان “منطقه آزاد تجاری” مشخص کنند تا تعامل بین المللی و جذب سرمایه گذاران خارجی تسهیل یابد.
در ادامه به این موضوعات می‌پردازیم که مناطق آزاد چه مزایا و معایبی دارند، و با توجه به تغییر قوانین در این منطقه، نقش وکیل کشتیرانی چه تفاوتی پیدا می‌کند.
منطقه آزاد تجاری در بنادر چیست؟
منطقه آزاد تجاری (free trade zone) در حمل و نقل دریایی به بندرهایی گفته میشود که در آن عوارض و تعرفه های گمرکی به حداقل می‌رسد. این مناطق با هدف ترویج تجارت بین المللی از طریق حذاف موانع تعیین شده اند. به زبان ساده، مناطق آزاد تجاری نواحی جغرافیایی از خاک کشور هستند که از لحاظ قوانین گمرکی جزئی از داخل کشور محسوب نمی‌شوند؛ یعنی اگر کالا به این منطقه وارد شود مانند این است که هنوز وارد کشور نشده است.
زمانی که کالایی از کشور خارجی وارد منطقه آزاد تجاری میشود دو سناریو مختلف ممکن است اتفاق بیفتد:
- کالا برای مدتی در منطقه آزاد تجاری می‌ماند و سپس به سمت بندر مقصد می‌رود. برای مثال کشوری از چین کالایی را به سمت عراق صادر می‌کند؛ سپس بدون نیاز به پرداخت هزینه در یکی از مناطق آزاد تجاری ایران متوقف میشود و پس از مدتی دوباره به سمت عراق حرکت می‌کند.
- کالا پس از ورود به منطقه تجاری آزاد با پرداخت هزینه های گمرکی به کشور وارد میشود. به دلیل قوانین سهل گیرانه‌تر و تخفیف های مالیاتی معمولا از این روش استفاده می‌کنند
چرا فعالیت در منطقه آزاد تجاری برای کسب و کارها مفید است؟
منطقه آزاد تجاری از مزایای بی‌شماری برخوردار است؛ از جمله:
- کاهش هزینه ها
- کاهش تاخیر و هزینه های عملیاتی فرامرزی
- تسهیل لجستیک
- تقویت تجارت بین المللی
- توسعه صنعتی
در ادامه هر یک از موارد را با جزئیات بیشتری بررسی می‌کنیم.
کاهش هزینه ها
همانطور که پیش تر نیز به آن اشاره کردیم، وقتی کالا به این منطقه می‌رسد، مانند آن است که هنوز وارد کشور نشده و در نتیجه نیازی به پرداخت گمرک در منطقه آزاد نیست. در این منطقه، افراد می‌توانند تولید، مونتاژ ، تحقیق دانش بنیان و فعالیت های مشابه انجام دهند، بدون آن که هزینه ی گمرکی پرداخت کنند. در ادامه با یک مثال واقعی موضوع را روشن‌تر می‌سازیم:
فرض کنید مواد اولیه برای تولید یک لباس (مانند نخ، پارچه، زیپ و…) را از خارج کشور به منطقه آزاد تجاری وارد می‌کنید؛ در این مرحله شما نیازی به پرداخت گمرک ندارید. سپس در همان منطقه شروع به دوخت لباس با مواد اولیه خریداری شده انجام می‌دهید و سپس خود لباس را با اثبات این که تولید ایرانی اتفاق افتاده است، با هزینه ای بسیار کمتر وارد کشور می‌کنید.
اثبات اینکه تولید داخلی اتفاق افتاده است از مهم ترین معیارها برای کاهش هزینه های گمرکی و دریافت تخفیف مالیاتی است؛ حضور یک وکیل حمل و نقل دریایی در این راستا بسیار کمک کننده است. برای دریافت مشاوره می‌توانید با شماره های زیر تماس بگیرید.
021-22014140 ☎️
021-22034564 ☎️
کاهش تاخیر و هزینه های عملیاتی فرامرزی
از آن‌جایی که تشریفات و فرآیند های گمرکی و ترخیص کالا در منطقه آزاد با سهل گیری و سرعت بیشتری انجام میشود، این منطقه مانند یک میان‌بر برای تاجران عمل می‌کند و علاوه بر کم کردن هزینه ها، احتمال تاخیر در زمان رسیدن و متحمل شدن جریمه را نیز کاهش می‌دهد.
تسهیل لجستیک
به دلیل وجود انبارهای بزرگ و مجهز، خدمات بسته بندی و ترانزیت، و … فرآیندهای مرتبط با لجستیک سریع تر، کم هزینه تر و با دردسر کمتری انجام میشود.
تقویت تجارت بین المللی
مناطق آزاد تجاری با هدف تسهیل تجارت و تعامل جهانی به وجود آمدند، و به عنوان یک فضای بین المللی بدون موانع دست و پا گیر معمول شناخته می‌شوند؛ در نتیجه شرکت های خارجی با آزادی بیشتری می‌توانند کالاهای خود را به کشور مقصد صادر، و یا کالاهای مورد نیاز خود را از کشور مقصد وارد کنند.
توسعه صنعتی
منطقه آزاد تجاری صرفا فضایی برای صادرات و واردات نیست؛ افراد می‌توانند در آن جا خط تولید راه بیندازند، مونتاژ انجام دهند و خرید و فروش داشته باشند. به همین دلیل بسیاری از تولیدی ها و کارخانه ها در آن جا محصول تولید می‌کنند تا هم صادرات محصول نهایی برایشان آسان تر باشد، و هم واردات مواد اولیه برای تولید محصول را با قیمت کمتری تامین کنند.
آیا مناطق آزاد تجاری همیشه مفید هستند؟ بررسی معایب و چالش‌ها
با وجود تمام مزایایی که بالاتر ذکر کردیم، وجود مناطق آزاد چالش هایی نیز به همراه دارد:
- از دست رفتن شغل در مناطق غیر آزاد
- رقابت نظارتی
- احتمال فرار مالیاتی و کلاهبرداری
در ادامه به بررسی هر یک آن ها می‌پردازیم.
از دست رفتن شغل در مناطق غیر آزاد
با توجه به این که هزینه های نهایی تولید در این منطقه به طرز چشمگیری کاهش پیدا می‌کند، اکثر کسب و کارها تمایل دارند خط تولید خود را به مناطق آزاد منتقل کنند و در نتیجه نیروی کار نیز از مناطق غیر آزاد منتقل میشود. همچنین به دلیل کاهش هزینه ی تولیدی، این افراد محصول نهایی را با قیمت پایین تری می‌توانند به فروش برسانند و این باعث میشود مشاغل مشابهی که در خارج منطقه آزاد فعالیت می‌کنند نتوانند با آن ها مزیت رقابتی داشته باشند.
رقابت نظارتی
یکی از اهداف مناطق آزاد تجاری، جذب سرمایه گذاران خارجی است؛ همین امر موجب میشود که افراد برای افزایش جذب سرمایه گذاران، از قوانین و معافیت های بیش از حد استفاده کنند. بنابراین نظارت در این مناطق به شدت کاهش می‌یابد.
احتمال فرار مالیاتی و کلاهبرداری
ممکن است افراد کالای خود را به منطقه آزاد بیاورند و سپس از راه های غیر قانونی آن را وارد کشور کنند، بدون آن که مالیات آن را بپردازند. علاوه بر این، به دلیل قوانین سهل گیرانه و نظارت حداقلی، فضا برای پولشویی و دیگر جرایم فراهم میشود.
رایج ترین جرایم در مناطق آزاد تجاری دریایی
همانطور که اشاره کردیم، به دلیل قوانین سهل گیرانه تری که در منطقه آزاد تجاری وجود دارد، احتمال بروز جرایم و سوء استفاده افرادی که به دنبال راه های غیر قانونی هستند افزایش می‌یابد.
در ادامه به بررسی رایج ترین مشکلات و جرایم مناطق آزاد تجاری در بنادر می‌پردازیم:
قاچاق کالا
از مهم ترین مشکلات و چالش های افراد در منطقه آزاد تجاری به خصوص در بنادر و حمل و نقل دریایی، قاچاق کالاست؛ با گسترش مناطق FTA، ورود کالاها بدون پرداخت عوارض و همچنین، ورود کالاهای ممنوعه مانند اسلحه و موارد مخدر به کشور افزایش می‌یابد.
واردات اجناس تقلبی یا ممنوعه
از آن‌جایی که برای تقویت تجارت بین المللی و توسعه صنعتی از مزایایی همچون تسهیلات مالیاتی و معافیت از عوارض در منطقه آزاد تجاری استفاده کرده‌اند؛ برخی از مسئولان ممکن است در نظارت های لازم سهل انگاری کنند و در نتیجه احتمال ورود برندهای جعلی، کالاها و داروهای تقلبی به کشور افزایش می‌یابد.
فرار مالیاتی
گاهی افراد ممکن است به بهانه صادرات به کشور مقصد دیگر کالای خود را به منطقه آزاد یک کشور واسطه وارد کنند اما پس از مدتی کالا را به طور قاچاقی وارد همان کشور واسطه کنند تا از مالیات فرار کنند؛ یا در مواردی ممکن است در بارنامه و مدارک حمل تعداد و قیمت کالاها را کمتر از چیزی که هست وارد کنند و به علت شلوغی و کنترل کمتر در منطقه آزاد تجاری مالیات را کمتر از چیزی باید پرداخت کنند.
نقش وکیل حمل و نقل دریایی در منطقه آزاد تجاری
از آن‌جایی که همه چیز در مناطق آزاد تجاری با سهولت بیشتری پیش می‌رود، ممکن است این باور غلط در افراد به وجود بیاید که نقش وکیل کشتیرانی در این شرایط کمرنگ میشود؛ اما این‌گونه نیست.
یکی از بزرگ‌ترین چالش های کسب و کار ها در این مناطق، این است که محصول نهایی خود را با کمترین هزینه های گمرکی و مالیاتی وارد کشور کنند. یکی از راه های معافیت از مالیات، اثبات این است که تولید داخلی اتفاق افتاده است؛ اما صِرف مونتاژ قطعات و تغییرات اندک شما را مشمول تخفیف نمی‌کند؛ شما باید به محصول وارداتی، ارزش افزوده ی واقعی ایجاد کنید و این قضیه را با استفاده از مدارک و مستندات به اثبات برسانید. وجود یک وکیل حمل و نقل دریایی در این شرایط بسیار موثر است.
از دیگر مشکلات به وجود آمده در این مناطق که نیاز به حضور وکیل را ضروری تر می‌کند، این است که به دلیل قوانین سهل گیرانه، افراد به اشتباه فکر می‌کنند نیازی به پرداخت جریمه های معمول ندارند و می‌توانند بدون محدودیت زمانی، فرآیند های بارگیری و تخلیه را به تمام برسانند؛ در حالی که باید به این نکته توجه داشته باشید که قوانین صرفا در خصوص گمرک و منطقه آزاد تغییر کرده، و این ارتباطی با تعهدات شما با شرکت کشتیرانی و اجاره ی کانتینر ندارد. شما باید در موعد مقرر کانتینر های خالی را به شرکت بازگردانید، در غیر این صورت مشمول پرداخت جریمه دموراژ خواهید شد.
کلام آخر
با وجود اینکه منطقه آزاد تجاری به کاهش هزینه ها و تسهیل تجارت کمک می‌کند، اما قدم گذاشتن ناآگاهانه در این راه نیز می‌تواند کسب و کار شما را دچار ضرر کند. حضور یک وکیل مجرب که به قوانین این مناطق تسلط کافی دارد، شما را به موفقیت تجاری نزدیک تر می‌کند.
اگر در خصوص قراردادهای دریایی، جریمه های دموراژ و اثبات تولید داخلی برای کاهش هزینه های گمرکی نیاز به مشورت داشتید، گروه حقوقی اقبالی همراه شماست. برای دریافت مشاوره تلفنی می‌توانید با شماره های زیر تماس بگیرید.
021-22014140 ☎️
021-22034564 ☎️
آیا قوانین مناطق آزاد در تمام بنادر کشور یکسان است یا تفاوت هایی وجود دارد؟
قوانین پایه مناطق آزاد در کشور مشابه است، اما بسته به نوع منطقه، نوع فعالیت و شرایط محلی، تفاوت هایی در نحوه اجرا و مقررات جانبی وجود دارد.
چه مدارکی برای اثبات تولید داخلی در منطقه آزاد جهت دریافت تخفیف گمرکی نیاز است؟
مدارک شامل گزارش تولید، فاکتور خرید مواد اولیه، اسناد حمل و نقل و مستندات مربوط به ارزش افزوده واقعی ایجاد شده روی کالا هستند که باید به گمرک و مراجع ذیربط ارائه شود.
چگونه می‌توان از بروز جرایم قاچاق یا فرار مالیاتی در منطقه آزاد جلوگیری کرد؟
با رعایت دقیق قوانین گمرکی، ثبت کامل و شفاف کالاها، همکاری با وکلای مجرب و استفاده از سیستم های نظارتی پیشرفته می‌توان از وقوع این جرایم جلوگیری کرد.
